මෙම සිදුවීම චිත්‍රපට ප්‍රදර්ශනයක් ලෙස සිතින් මවා ගැනීම පහසුය. නමුත් මෙය චිත්‍රපටයක් නොව සැබෑ ජීවිතයේ සිදු වූවකි. 

අපි දැන් බලමු මේ ඇමරිකාවෙන් මතු වූ අලුත්ම බිය උපදවන සුළු දේ සඳහා පාදක වූ ඒ කතාව...

දිනක් නිව් ජර්සි නගරයේ සාමාන්‍ය ජීවිතයක් ගත කරමින් සිටි පුද්ගලයකු හට තමන්ගේ ශරීරයේ අමුතුම වෙනසක් සිදුවන බව දැනෙන්නට පටන් ගන්නා අතරම ඒ වන විටත් ඔහුගේ තුවාලයක් ආසාදනය වී තිබේ. එසේම එයින් දරුණු දුර්ගන්ධයක්ද නිකුත් විය. ඔහුට එහි වේදනාව දරා ගන්න බැරි තරම්ය. ඔහු ඉක්මනින් වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර සඳහා යොමු වන්නේ ඒ අසාමාන්‍ය තත්ත්වය කුමක්දැයි දැනගැනීමේ කුතුහලයෙනි.ඇමරිකානු සෞඛ්‍ය අංශවලට මෙය විශාල අභියෝගයක් වූ අතර ඔවුන් සිදුකළ පර්යේෂණවලදී ඔවුන්ට අදහාගත නොහැකි දෙයක් දැක ගැනීමට හැකි විය. එනම් ඔහුගේ තුවාලය තුළ වැඩෙමින් තිබූ මිනිස් මස් කන පණු විශේෂයක්! මෙම පනුවන් හඳුන්වන්නේ 'Screwworm' කීටයන් ලෙසයි.

මෙම සිදුවීම එක්සත් ජනපද සෞඛ්‍ය ඉතිහාසයේ ම වාර්තා වූ පළමු අවස්ථාව විය. වසර 50කට අධික කාලයක් මුළුල්ලේ ඔවුන් මුළුමනින්ම පාහේ තුරන් කර තිබූ මෙම පරපෝෂිතයන් නැවතත් මතුවීම පුදුමයට කරුණක් විය.

'Screwworm' පණුවන්?

මෙම පනුවන් බිහිවන්නේ Cochliomyia hominivorax  නමින් හැඳින්වෙන මැස්සන්ගෙනි. මෙම මැස්සන් හඳුන්වන්නේ Screwworm Fly ලෙසිනි. මේ මැස්සන්ගේ ගැහැණු සතුන් ගවයන් හා මුවන් වැනි සතුන්ගේ විවෘත තුවාලවල බිත්තර දමන අතර පැය විසි හතරක් වැනි කෙටි කාලයක් තුළ මෙම බිත්තර පුපුරා පනුවන් බිහිවේ. ඔවුන් තුවාලයේ ඇති පටක හා මාංශ අනුභව කරමින් වැඩේ. මෙහිදී තුවාලයෙන් පිටවන දැඩි දුර්ගන්ධය සහ වේදනාව මේ ආසාදනයේලක්ෂණයන්ය.

මෙම පරපෝෂිතයන් වර්ධනය වූ පසු තුවාලයෙන් පිටතට පැමිණ දින කිහිපයකින් නැවතත් මැස්සන් බවට පත් වී තව තවත් සතුන් ආසාදනය කිරීමට පටන් ගනියි. එසේම මිනිස් සිරුරේ තුවාල වලටද මෙම චක්‍රයම සිදුවිය හැකි බව සෞඛ්‍ය අංශ අවධාරණය කරයි.

මිනිසුන්ව ආසාධනය වූයේ කෙසේද?

ඇමරිකාවෙන් හමු වූ මෙම රෝගියා මීට දින කිහිපයකට පෙර එල් සැල්වදෝර් වල සිට පැමිණ ඇති අතර ඇමරිකානු සෞඛ්‍ය අංශ සැක කරන්නේ දකුණු ඇමරිකාවේ සංචාරයකදී ඔහුගේ සිරුරට මෙම පරපෝෂිතයන් ඇතුළු වන්නට ඇති බවයි. 1950 ගණන්වලදී මධ්‍යම හා දකුණු ඇමරිකාවේ බහුලව පැවැති මෙම මැස්සන් 2000 වන විට සම්පූර්ණයෙන්ම පාහේ තුරන් කර තිබුණත් පසුව පැනමා, නිකරගුවා සහ ඉක්වදෝරය වැනි ප්‍රදේශ වලින්ද නැවත වරින් වර වාර්තා වී ඇත.

මෙම සිද්ධියෙන් පසු ඇමරිකානු රෝග පාලන හා නිවාරණ මධ්‍යස්ථානය (CDC) සහ මේරිලන්ඩ් සෞඛ්‍ය දෙපාර්තමේන්තුව එක්ව පුළුල් විමර්ශනයක් ආරම්භ කර ඇත. මෙම නව සොයා ගැනීමෙන් පසුව සෞඛ්‍ය බලධාරීන් අනතුරු අඟවන්නේ දකුණු ඇමරිකාවෙන් පැමිණෙන සංචාරකයින්ගේ සෞඛ්‍ය තත්ත්වය පිළිබඳ විශේෂ අවධානයක් යොමු කරන ලෙසයි.

එක්සත් ජනපදයේ සෞඛ්‍ය හා මානව සේවා දෙපාර්තමේන්තුවේ ප්‍රකාශක ඇන්ඩෲ නික්සන් විසින් පෙන්වා දුන්නේ මෙම පණුවන්  ව්‍යාප්ත වෙමින් පවතින රටක සිට පැමිණි පුද්ගලයෙකුට Screwworm පරපෝෂිතයා ආසාධනය වූ බවට ඇමෙරිකාවේදී තහවුරු වූ පළමු අවස්ථාව මෙය බවයි.

දකුණු ඇමරිකාව සහ කැරබියන් දූපත්වල සාමාන්‍යයෙන් දක්නට ලැබෙන මෙම පරපෝෂිතයා උතුරට ව්‍යාප්ත වීම වැළැක්වීමට උත්සාහයන් ගත්තද, දැන් එය මෙක්සිකෝව ඇතුළු සෑම මධ්‍යම ඇමෙරිකානු රටකම සොයාගෙන තිබේ. විවෘත තුවාල සහිත පුද්ගලයින්ට මෙම ආසාදනය වැළඳීමේ වැඩි අවධානමක් පවතින අතර එම කලාපවල සංචාරය කරන හෝ මැස්සන් සිටින ග්‍රාමීය ප්‍රදේශවල ගවයන් සමඟ කටයුතු කරන පුද්ගලයින් විශේෂ අවදානමක සිටින බව විදෙස් මාධ්‍ය වාර්තා කරයි. එක්සත් ජනපද කෘෂිකර්ම දෙපාර්තමේන්තුව(USDA) මෙම තත්ත්වයට ප්‍රතිචාර දැක්වීම සඳහා අනෙකුත් කෘෂිකර්ම ආයතන, රාජ්‍ය දෙපාර්තමේන්තුව සහ එක්සත් ජාතීන්ගේ ආහාර හා කෘෂිකර්ම සංවිධානය සමඟ එක්ව කටයුතුු කරයි.

USDA ආයතනය මේ මාසය මුලදී ප්‍රකාශ කළේ, ගවයන් අතර Screwworm වසංගතයක් ඇතිවුවහොත් එය එක්සත් ජනපද ආර්ථිකයට දැඩි බලපෑම් ඇති කළ හැකි බවයි. මෙම තත්ත්වය ගව හා පසු සම්පත් කර්මාන්තය හා සම්බන්ධ ඩොලර් බිලියන සියයකට අධික ආර්ථික ක්‍රියාකාරකම් වලට තර්ජනයක් විය හැකි බව ඔවුන් වැඩිදුරටත් සඳහන් කරයි. මෙම වසංගතය වැළැක්වීමට සහ පාලනය කිරීමට USDA සහ අනෙකුත් ආයතන ගන්නා ක්‍රියාමාර්ග පිළිබඳව විමසිලිමත්ව වැදගත්වේ.

අප අවට පරිසරයේ සැඟවී ඇති මෙවැනි අනතුරු හමුවේ සෞඛ්‍ය ආරක්ෂාව පිළිබඳව අප සෑම විටම අවධානයෙන් සිටිය යුතු බව මෙම සිදුවීමෙන් නැවතත් අවධාරණය වේ.

මදුමාලිකා  වික්‍රමසිංහ